Stel je voor dat je nooit meer een opgeblazen gevoel hebt na het eten, en twee keer per dag gezonde stoelgang hebt. Dat je een heerlijke nachtrust hebt en vol energie wakker wordt. En dat je je de hele dag goed in je vel voelt, met een goed humeur en zonder cravings.

Zou dat niet mooi zijn? Helaas ziet het leven van de meeste mensen er niet zo uit, terwijl het wel perfect mogelijk is. Het enige wat je moet doen, is goed voor je darmen zorgen. Dan zorgen zij voor de rest!

In de menselijke darmen zitten naar schatting 10.000 verschillende soorten bacteriën, en honderden biljoenen cellen. We hebben zo’n 10 keer meer bacteriële cellen dan menselijke cellen. Op celniveau zijn we dus eigenlijk meer bacterie dan mens. Reden genoeg om goed voor die bacteriën te zorgen. Want ze bepalen voor een groot deel onze gezondheid.

Helaas hebben niet al die bacteriën het beste met ons voor. We hebben er goede en slechte. De goede bacteriën houden ons gezond, de slechte (ook pathogenen genoemd) maken ons ziek. Het is dus belangrijk om ons leger van goede bacteriën te voeden met de juiste voedingsmiddelen, zodat ze sterker en talrijker zijn in het gevecht tegen de slechte.

Met onze moderne manier van leven is dat nochtans niet altijd gemakkelijk. We doen bepaalde ‘onnatuurlijke’ dingen die de goede bacteriën in onze darmen uit evenwicht brengen, zoals geboorte met keizersnede, te korte of geen borstvoeding, een slechte voeding met veel suiker, medicatie (vooral antibiotica), constante stress, …

Als de darmflora eenmaal verstoord is, uit zich dat in klachten. De beginnende symptomen van disbalans zijn meestal mild (je voelt je moe, je hebt af en toe een oncomfortabel gevoel in je maag of darmen…), maar als het evenwicht verder verstoord raakt door een voortdurende slechte levensstijl, dan worden ze al snel erger. Het probleem is dat we bij bepaalde klachten zoals vermoeidheid, depressie of onrust niet onmiddellijk denken aan een verstoorde darmfunctie. Nochtans beginnen heel wat ziektes en aandoeningen in de darmen. Niet onlogisch, gezien die fungeren als drijvende kracht voor de rest van ons lichaam.

De goede bacteriën in onze darmen nemen heel wat taken voor hun rekening die essentieel zijn voor onze gezondheid. Dit zijn enkele van de belangrijkste:

• Ze helpen suikers, koolhydraten en vezels af te breken die we binnenkrijgen via onze voeding.
• Ze produceren ontgiftende enzymen die ons beschermen tegen toxines, zoals kwik, pesticide en andere stoffen die ons lichaam vervuilen.
• Ze regelen ons immuunsysteem. Een goede flora in de dunne darm zorgt voor een betere weerbaarheid tegen ziektes. Zo helpen de probiotische organismen bij de productie van antilichamen. Een goed werkend immuunsysteem maakt ook beter het onderscheid tussen ziekteverwekkende en onschuldige stoffen, waardoor het allergische reacties voorkomt.
• Ze voorkomen overgroeiing van pathogenen: (slechte) bacteriën en schimmels.
• Ze maken de belangrijke vitaminen B en K aan.
• Ze balanceren de pH-waarde van de darmen. De juiste zuurtegraad (pH) is belangrijk bij het afbreken en opnemen van voedingsstoffen.
• Ze moduleren de darm-hersenverbinding. Zenuwcellen in de darmen communiceren met de hersenen.

Omgekeerd geldt dus ook: als de goede bacteriën niet in balans zijn, ontstaan er vroeg of laat problemen. De pH raakt verstoord, waardoor de opname en afbraak van voedingsstoffen niet goed geregeld wordt. Het lichaam en de weefsels zijn dan niet meer voorzien van de optimale nutriënten. Daarbij wordt de slijmlaag in de darmwand dunner, waardoor schadelijke stoffen vanuit onze darmen in de bloedbaan terechtkomen, en zo ontstaan ontstekingen, die na verloop van tijd uitgroeien tot chronische aandoeningen.

Er zijn sterke aanwijzingen dat een slechte darmflora de belangrijkste boosdoener is bij bekende problemen als infecties, voedselallergieën en -intoleranties, autisme, auto-immuunziekten, chronisch vermoeidheidssyndroom, depressie, schizofrenie, alzheimer, fibromyalgie, prikkelbare darmsyndroom en multiple sclerose.

De link tussen onze darmen en hersenen is veel sterker dan we oorspronkelijk dachten. Na de hersenen zijn onze darmen het orgaan met de meeste zenuwcellen. De meeste neurologische en gastro-intestinale problemen hebben dus zowel een darm- als een breincomponent.

De darmen en hersenen wisselen voortdurend informatie met elkaar uit. 90% van alle zenuwcellen in onze darmen staat in rechtstreekse verbinding met het brein, en ook via biochemische reactiepaden is er een constante uitwisseling.

Uit onderzoek is zelfs gebleken dat bij aandoeningen als ADHD en autisme, naast een genetische aanleiding, ook de darmflora een belangrijke rol speelt. Je kan dus genetische aanleg hebben voor autisme of ADHD, maar of de ziekte ook effectief tot uiting komt, heeft veel met de gezondheid van je darmen te maken.

Wat gebeurt er nu precies als we antibiotica nemen? De bedoeling is natuurlijk dat alleen de boosdoener van je ziekte wordt uitgeroeid, maar is dat ook zo? Of doet de ‘grove borstel’ ook schade aan de goede bacteriën? Verrassend genoeg is het geen van beide.

Antibiotica schakelen enkel de zwakke pathogenen uit, waardoor de sterke juist vrij spel krijgen om zich te ontwikkelen. Je kan het vergelijken met onkruidverdelger die kleine irritante plantjes efficiënt verwijdert, maar daardoor ongewild superonkruid meer plaats geeft om uit te schieten. Niet ideaal dus.

Al vroeg in de kindertijd kan antibioticagebruik de darmflora verstoren. Het vermindert de diversiteit in de darmen en remt zo de ontwikkeling af. Uit onderzoeken blijkt dat wie op jonge leeftijd antibiotica kreeg, later meer kans heeft op IBD (inflammatory bowel disease), astma en obesitas.

Toch zijn antibiotica niet alleen maar slecht. Bij dodelijke aandoeningen kunnen ze levens redden. Helaas worden ze niet alleen daarvoor gebruikt, maar ook voor kleinere kwaaltjes. Als we ze daar te veel voor gebruiken, kunnen gevaarlijke resistente bacteriën tot ontwikkeling komen, waardoor de slagkracht van onze antibiotica afneemt wanneer het echt nodig is.

Heb je het vermoeden dat je darmflora uit balans is? Geen paniek, dat valt te herstellen. Daarvoor moeten we onze primitieve behoeften inpassen in onze moderne levensstijl, met een dieet. Het oorspronkelijke en natuurlijke voedingspatroon van mensen zo dicht mogelijk benaderen. Een voeding die weinig koolhydraten bevat, zodat de slechte bacteriën niet gevoed worden, en juist veel fermenteerbare vezels, die de goede bacteriën ondersteunen.

Een gezond voedingspatroon voor onze darmflora bestaat uit gevogelte, vette vis, eieren, groenten, noten, fruit, bessen, zaden en paddenstoelen. Wat niet in je gezonde dieet thuishoort zijn brood, pasta en snelle koolhydraten.

Naast goede voeding kan je nog meer doen om je darmmilieu gezond te houden. Probiotica, prebiotica en L-glutamine zijn drie winners in de strijd tegen de slechte bacteriën.

• Probiotica, zo blijkt uit onderzoek, kunnen bijdragen aan de behandeling van gezondheidsklachten in het maag- en darmstelsel. Breedspectrum probiotica kunnen tot 15 gunstige bacteriestammen bevatten, waardoor ze ons leger van goede bacteriën aanzienlijk versterken.
• Prebiotica zijn vezels die als voeding dienen voor de gunstige bacteriën in onze darmen. Voorbeelden zijn inuline en FOS (fructo-oligosachariden).
• L-glutamine voedt de slijmvliezen in de darmwand, zodat je darmen een betere beschermlaag krijgen en schadelijke stoffen niet via de darmwand in het bloed terechtkomen. Bovendien versterkt L-glutamine het immuunsysteem.

De bewijzen worden met ieder onderzoek talrijker en duidelijker: je goede bacteriën te vriend houden is essentieel voor je gezondheid. Van zodra je inzicht hebt in wat een gezond voedingspatroon precies inhoudt, is het zelfs helemaal niet zo moeilijk om je eraan te houden. De gezondheidsvoordelen maken dat je het zonder problemen volhoudt. Probeer het zelf eens uit. Je zal nooit meer terug willen naar je oude voeding, als je eenmaal voelt hoe het is om vrij te zijn van vervelende kwaaltjes én altijd vol energie en levenslust te zitten.

Helaas is darmherstel geen makkelijke materie, en zijn er een aantal stappen die chronologisch gevolgd moeten worden. Zomaar wat supplementeren zonder te weten waar je mee bezig bent, en wat je nodig hebt, is niet verstandig en vaak ook geldverspilling.